Proefschrift: The Impact of Treatment Intensity on Mentalization-Based Treatment for  Borderline Personality Disorder

Door in te zetten op lager intensieve behandelprogramma’s kan effectieve behandeling voor méér cliënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis toegankelijk worden gemaakt. Dat is de belangrijkste uitkomst van het proefschrift van onze collega en klinisch psycholoog/psychotherapeut Maaike Smits. Op 1 april 2022 promoveert zij op een grootschalig, door ZonMW gesubsidieerd, multicentre onderzoekproject dat ze uitvoerde met collega’s van de Viersprong, Arkin/NPI en Lentis.

Lang niet alle mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis krijgen een behandeling aangeboden volgens richtlijnen. Een van de behandelingen die wel onder die richtlijnen valt is Mentalization-based treatment (MBT). Die wordt aangeboden in verschillende behandelintensiteiten met uiteraard verschillen in bijbehorende kosten. Het onderzoek van Maaike Smits vergeleek twee van die behandelprogramma’s met verschillende behandelintensiteiten op het vlak van effectiviteit en kosteneffectiviteit. Over een tijdsspanne van drie jaar na start van de behandeling lieten cliënten in beide groepen grote verbeteringen zien. De intensievere 5-daagse deeltijdbehandeling bleek niet effectiever en niet kosteneffectiever te zijn dan het 2-daagse intensief ambulante programma. Wel was het verloop van verandertrajecten verschillend in beide groepen, vooral voor wat betreft de verbeteringen in relationeel functioneren. Cliënten in deeltijd verbeterden hierin sneller in de eerste intensieve hoofdbehandelingsfase, terwijl cliënten in intensief ambulant een meer geleidelijke, aanhoudende verbetering lieten zijn tijdens de intensieve fase en de follow-up. In studies naar subgroepen bleek dat ernstigere cliënten niet méér baat hebben bij een hogere intensiteit. Er werd daarnaast enige indicatie gevonden dat fors getraumatiseerde cliënten wellicht baat hebben bij een intensievere setting, hoewel dit resultaat om nog verder onderzoek vraagt.  

Deze resultaten hebben belangrijke implicaties voor het toekomstperspectief op MBT zorg voor cliënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis. Nog maar eens blijkt behandeling van cliënten met borderline persoonlijkheidsstoornis mogelijk, en blijkt er bij groot deel van de cliënten sprake van herstel. Maar bovenal, blijkt uit deze studie dat zeer hoog intensieve behandelprogramma’s daarvoor niet persé noodzakelijk zijn. Door inzet op lager intensieve programma’s, kan goede behandeling toegankelijk worden voor méér cliënten met goede klinische uitkomsten, zo luidt de belangrijkste conclusie in het proefschrift. Daarnaast bieden de resultaten en conclusies in het proefschrift aanleiding voor toekomstige doorontwikkelingen in MBT behandelingen, gericht op het verder vergroten van de effectiviteit, toegankelijkheid en herstelgerichtheid.

De komende vier jaar mogen we wederom met trots het TOPGGz-keurmerk voeren. Met onze afdelingen Persoonlijkheidsstoornissen bij Jongeren en Persoonlijkheidsstoornissen bij Volwassenen blijven we als organisatie volledig TOPGGZ gecertificeerd. Het keurmerk werd verlengd na een reguliere hervisitatie van stichting TOPGGz.

Sommige cliënten hebben een hoogspecialistisch zorgaanbod nodig. Bijvoorbeeld omdat de psychische problemen zeer ernstig, complex of zeldzaam zijn. Niet elke ggz-instelling biedt dat hoogspecialistische aanbod. Dat maakt het vinden van de juiste weg niet altijd makkelijk. Daarom is er het TOPGGz-keurmerk. Het laat zien waar cliënten (en hun naasten en doorverwijzers) voor hoogspecialistische diagnostiek en behandeling terecht kunnen. De stichting TOPGGz beoordeelt, stimuleert en faciliteert die topklinische ggz. Zodat die transparant, toegankelijk, (kosten)effectief en beschikbaar is voor alle cliënten die dat nodig hebben. Daarvoor toetst de stichting topggz-instellingen aan hoogwaardige kwaliteitscriteria. Elke vier jaar weer. En soms ook tussentijds. Juist die strenge criteria en frequente visitaties maken dat het kwaliteitsniveau blijft gehandhaafd. We zijn er dan ook erg trots op dat onze afdelingen het keurmerk wederom hebben behaald. Van harte gefeliciteerd aan iedereen die zich hiervoor elke dag weer inzet!

Vanaf 1 april verhuist de Viersprong met een satelliet vestiging van Etten Leur naar Breda. De aanleiding was de opzegging van de huurovereenkomst van de dependance in Etten-Leur. Dit in combinatie met ruimtegebrek dat in de vestiging Bergen op Zoom is ontstaan door de start van nieuwe medewerkers. De krapte in de huisvesting in West-Brabant is al langer bekend, aangegeven in het medewerkerstevredenheidsonderzoek daterend uit 2019, en werd tijdens locatie bezoeken van de Raad van Bestuur opnieuw benoemd, maar werd tijdelijk minder urgent door het thuiswerken wegens Corona.

Het is een strategische keuze om een locatie in de regio Breda te houden, omdat dit voordelen biedt voor zowel gezinnen uit die regio als voor medewerkers van de Viersprong. Zo’n 25% van onze cliënten woont juist in deze regio en ook veel collega’s zijn woonachtig in en rondom Breda. Ook heeft Breda voor De Viersprong een geografisch interessante ligging midden tussen de locaties Rotterdam, Bergen op Zoom en Den Bosch.

Een mooie bijkomstigheid is dat de locatie in Breda meer m2 beschikbaar heeft dan de huidige locatie in Etten-Leur. Daardoor ontstaat de mogelijkheid om niet alleen de MST en FFT-programma’s uit Etten-Leur in Breda te huisvesten, maar ook een deel van de gezinnen die behandeling krijgen vanuit MBT-Parents (0-5 jaar) en MBT-Kinderen (5-12 jaar) methodiek.

Samenvattend zorgt de verplaatsing naar Breda en de toename van m2 zowel voor meer ruimte voor de medewerkers als voor ontwikkelkansen in de regio Breda voor de baby’s, kinderen, jongeren en gezinnen die van het Viersprong aanbod kunnen profiteren.

Nieuwe locatie de Viersprong Westbroek 20-34 Breda

Binnen ons vakgebied richten we ons vaak meer op de psyche dan op het lichaam. Maar die twee kunnen we natuurlijk niet los van elkaar zien. Mens sana in corpore sano, wisten de Romeinen al. Daarom veel aandacht voor de relatie tussen lichaam en geest in het onlangs verschenen boek ‘Het lichaam en psychisch functioneren. Theorie, onderzoek en klinische toepassing’.

Het boek biedt, naast de kennis over lichaam en geest, ook handgrepen voor het handelen in de klinische praktijk. Het helpt behandelaren in de geestelijke en somatische gezondheidszorg om volwaardige en volledige patiëntenzorg te bieden. Een aanrader dus. 

Extra bijzonder: het boek kwam onder mede-redactie van onze collega en psychiater Kees Kooiman tot stand. Collega’s Dineke Feenstra en Liesbet Nijssens schreven bovendien met hoogleraar Patrick Luyten het hoofdstuk over de veranderende relatie tussen lichaam en geest gedurende de adolescentie. 

Annemarie van Elburg en Ron Axt zijn per 1 januari 2022 benoemd in de Raad van Toezicht van ggz-instelling de Viersprong. Joost van Kessel is gekozen als nieuwe voorzitter van de Raad.

Annemarie van Elburg is als kinder- en jeugdpsychiater toonaangevend specialist op het gebied van eetproblematiek bij jongeren. Ze is hoogleraar Klinische Psychopathologie aan de Universiteit van Utrecht en werkt als psychiater bij Altrecht Eetstoornissen Rintveld. Ook is ze Medisch Directeur bij Co-eur. Zij heeft jarenlange ervaring in de gezondheidszorg, zowel als uitvoerend specialist, als leidinggevende en als wetenschapper.

Ron Axt heeft ruim 15 jaar ervaring als bestuurder in de zorgsector bij diverse organisaties en momenteel bij de VVT organisatie Groenhuysen in Roosendaal. Naast zijn bestuurlijke ervaring heeft Ron in de ouderenzorg, in het sociaal domein en in de sector van de Verstandelijke Gehandicaptenzorg toezichthoudende functies bekleed. Momenteel is hij voorzitter van de Raad van Toezicht van stichting De Lange Wei in Hardinxveld-Giessendam.

Joost van Kessel, interim-manager / coach en lid van de Raad van Toezicht van de Viersprong sinds mei 2017, is de nieuwe voorzitter van de Raad van Toezicht. Hij volgt Becker Awad op, van wie de termijn is verstreken.

Bestuurders Hester den Hartog en Walter Franken: “Wij danken Becker Awad en Roos van der Mast voor hun inzet als toezichthouder bij de Viersprong. Wij zijn blij met de vakinhoudelijke en bestuurlijke ervaring die de twee nieuwe leden met zich meebrengen en kijken uit naar een prettige en constructieve samenwerking.”

De Viersprong is een slagvaardige hoog specialistische ggz organisatie die in een groot deel van Nederland actief en sterk groeiend is. De Viersprong biedt voor zowel volwassenen, jongvolwassenen en jongeren unieke behandelingen op het gebied van persoonlijkheidsstoornissen en gedragsproblemen. Meer informatie: www.deviersprong.nl

Hier vind je de link naar de nieuwsbrief voor verwijzers van 15 oktober 2020.

De Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin heeft een kwetsbare groep cliënten in zorg, voor wie continuïteit van zorg belangrijk is. We behandelen cliënten op onze locaties en in hun thuissituatie. De coronacrisis stelde ons voor een grote uitdaging om de continuïteit van zorg te kunnen waarborgen. 

De Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin kent twee TOPGGz-afdelingen; Persoonlijkheidsstoornissen bij jongeren en Persoonlijkheidsstoornissen bij volwassenen. We hebben een kwetsbare groep cliënten in zorg, voor wie continuïteit van zorg belangrijk is. We behandelen cliënten op onze locaties en in hun thuissituatie. De coronacrisis stelde ons voor een grote uitdaging om de continuïteit van zorg te kunnen waarborgen. 

Uiteraard hebben we, net als andere ggz-instellingen te maken met het beleid van het RIVM, maatregelen van de Rijksoverheid en de richtlijn ggz en corona. Zowel beleid als richtlijnen werden herzien en geactualiseerd, op basis waarvan wij ons interne beleid ook noodgedwongen moesten wijzigen. Vanaf de start van de coronacrisis hebben we gewerkt met een interne leidraad. Inmiddels hebben ook wij intern verschillende versies van de leidraad gepubliceerd. Daar waar we in een eerste versie vooral geprobeerd hebben zoveel mogelijk face-to-face te blijven doen, zijn we in een nieuwe versie overgestapt op videobellen en werken we met de nieuwste versie weer toe naar face-to-face contacten. 

Leidraad behandelmodificatie belangrijk middel
De leidraad behandelmodificatie, bestaande uit bijna 40 pagina’s, gidst de behandelaren door de verschillende behandelmodificaties. Hij is samengesteld door onze inhoudelijke specialisten (specialismeleiders), de geneesheer-directeur, manager RD&E en de zorgmanagers.  
In de leidraad:
•    staan de consequenties van alle richtlijnen op onze zorgpaden;
•    worden drie verschillende categorieën van voortzetting van de behandeltrajecten beschreven;
•    staan richtlijnen en voorkeur keuzes voor cliëntgebonden en niet-cliëntgebonden contacten;
•    worden voor alle vijf de specialismes mogelijke behandelvormen uitgewerkt;
•    staan tips voor behandelen via videobellen; 
•    staan richtlijnen en tips voor het herstarten van face-face-contacten op locaties met in achtneming van 1,5 meter afstand;
•    staan richtlijnen, tips en creatieve oplossingen voor het behandelen van cliënten/gezinnen in thuissituaties;
•    staan richtlijnen en tips voor medewerkers die niet-cliëntgebonden werkzaamheden verrichten;
•    staat de veiligheid van medewerkers en cliënten bij alle beslissingen die gemaakt moeten worden voorop!

Om onderdelen uit de leidraad te kunnen beschrijven, hebben behandelaren hun kennis en ervaring gedeeld. Ze trokken er bijvoorbeeld een middag voor uit, schreven mogelijke scenario’s en speelden die na. Denk aan wat als een cliënt ineens stopt tijdens een behandeling via videobellen? Wat als er geen connectie tot stand komt tussen de behandelaar en cliënt? Zo zijn er veel tips ontstaan en gedeeld over hoe binnen iedere methodiek videobellen een plek te geven. Overal is heel zorgvuldig over nagedacht en vervolgens is het uitgewerkt in kaders, voorbeelden en tips in de leidraad.

Hoe werd deze leidraad geïmplementeerd?
Het belangrijkste doel van de leidraad is om samen met de cliënt tot een aangepast behandeltraject te komen. Dat biedt duidelijkheid voor de cliënt en de behandelaar en gebeurt op basis van shared decision making. Dit is voor iedere cliënt, behandelaar, behandelprogramma en locatie weer anders. Vandaar dat er op iedere locatie een lokaal operationeel crisisteam is ingericht. Zij zijn met de leidraad als kader aan de slag gegaan en hebben deze doorvertaald in lokale afspraken waar behandelaren vervolgens mee aan de slag konden. We zagen daarin een grote mate van zelforganisatie als het gaat om deze nieuwe, bijzonder complexe, logistieke uitdaging. Daar zijn we trots op!

Samenwerking met cliënten zorgt voor behandelafspraken naar ieders tevredenheid 
Onze leidraad ging niet alleen in op de behandelinhoud, we hebben ook geprobeerd om samen met cliënten afspraken te maken over hoe hun traject werd aangepast. Hierbij werden keuzes besproken als doorgaan met de behandeling (en dus blijven werken aan verandering). Tijdelijk stopzetten van de behandeling (met beperkte contacten tussentijds). Of voor wie het niet mogelijk was om veranderingsgericht te blijven werken, maar ook niet om de behandeling on hold te zetten, een keuze optie om een aangepast traject te volgen gericht op stabiliseren.

Shared decision making 
80% van de clienten die in behandeling zijn, is samen met de behandelaar individueel akkoord gegaan met de aanpassing van de behandeling. Daarvan kiest 90% voor categorie A, hetgeen staat voor het doorgaan met op verandering gerichte behandeling in aangepaste vorm! Dit behandeltraject volgt zoveel mogelijk het bestaande zorgpad of is een afgeleide/ afgeschaalde versie hiervan. De structuur van de behandelplanbesprekingen en evaluatiemomenten blijft staan en de duur van de behandeling blijft, eventueel met een aanpassing vanwege verminderde intensiteit, gehandhaafd.

Doordat de leidraad duidelijke kaders en richtlijnen biedt, lukte het behandelaren en cliënten om tot dit resultaat te komen. En de flexibiliteit van zowel de cliënt als de behandelaar heeft bijgedragen aan de mooie overeenstemming. Al deze afspraken worden netjes in het cliëntensysteem vastgelegd en gemonitord. 

Creatieve oplossingen 
We hebben diverse mooie en creatieve oplossingen voorbij zien komen. Teams hebben video’s gemaakt en naar hun cliënten gestuurd om hen op de hoogte te houden van hoe de dag van de behandelaar eruit ziet en dat ze aan hun cliënten denken. Er werden zonnebloemzaadjes verstuurd met een warme boodschap dat er aan de cliënten gedacht werd. Multi-systeem therapie werd wandelend in het park, in het zonnetje in de tuin en voor het raam gegeven. Ook hebben we zelf warme en waardevolle reacties van cliënten ontvangen. 

Dit jaar organiseert MBT Nederland het vijfde Internationale MBT Congres op 21 en 22 november in de Philharmonie te Haarlem. 

Mentalizing beyond clinical disorders: Resolving the puzzle
De focus van het congres ligt op verbreding van uw kennis op het gebied van mentaliseren in een reeks van klinische aandoeningen. Daarnaast wordt er een overzicht gegeven van de meest recente onderzoeken en ontwikkelingen op het gebied van MBT.

Aanmelden voor het congres kan via de website: www.mbtnederland.nl/mbt-congres. U vindt daar ook het volledige programma.  

Onze zorgmanagers namen op 27 juni het certificaat van het TOPGGz keurmerk in ontvangst. Het keurmerk is voor 4 jaar opnieuw verlengd voor diagnostiek en behandeling van volwassenen en jongeren! Hier zijn we natuurlijk heel trots op.

We feliciteren alle organisaties die het keurmerk (opnieuw) mochten ontvangen. 

Naar aanleiding van de deponering van onze jaarrekening 2015 is in diverse media recent aandacht besteed aan de hoogte van de uitkering in verband met einde dienstverband (beëindigingsvergoeding) aan een bestuurder. Hierdoor ontstaat ten onrechte de indruk dat de Viersprong zich niet aan de WNT houdt. De Viersprong hecht eraan te benadrukken dat zij zich te allen tijde aan wet- en regelgeving houdt, dus ook in dit geval aan de WNT.  » Lees meer